भरतपुर । बिहीबारदेखि देशभर जनगणना सुरू भएको छ । चितवन जिल्लामा पनि सातवटा स्थानीय जनगणना कार्यालय स्थापना गरेर गणना कार्य थालिएको जिल्ला जनगणना कार्यालय भरतपुरले जनाएको छ । जिल्ला जनगणना कार्यालय भरतपुरका प्रमुख यज्ञमूर्ति भण्डारीका अनुसार चितवन जिल्लामा सातवटै स्थानीय तह समेटिने गरी स्थानीय जनगणना कार्यालय स्थापना गरेर काम गर्दै आएको छ ।
भरतपुरमा जिल्ला कार्यालयसहित वडा नं–१० मा वडा नं–६ को गीतानगरमा, वडा नं–२० को चनौली, नयाँबजारमा कार्यालय राखिएको छ । यस्तै, राप्ती र खैरहनी नगरपालिकालाई समेटिने गरी भण्डारामा, कालिका नगरपालिका र इच्छाकामना गाउँपालिका समेटिने गरी रेडक्रसग्राम कालिकामा कार्यालय राखिएको छ भने माडी र रत्ननगरमा पनि छुट्टाछुट्टै कार्यालय राखेर काम गरिरहेको उनले बताए । जिल्लाभर २१० सुपरिवेक्षक र ८६७ जना गणक खटाइएका छन् । उनीहरुले हरेक घरमा पुगेर व्यक्तिगत तथा पारिवारिक विवरण संकलन गर्नेछन् ।
यसअघि गत भदौ ३० देखि असोज १८ गतेसम्म २१० जना सुपरिवेक्षकले संकलन गरेको विवरणकै आधारमा गणकले पुनः विवरण संकलन गर्नेछन् । सोही विवरणलाई आधिकारिक मानिने कार्यालयले जनाएको छ । ‘सुपरिवेक्षकले विवरण संकलन गरे पनि गणकले संकलन गरेको विवरणलाई मात्रै आधिकारिक मानिन्छ’, उनले भने, ‘सुपरिवेक्षकले संकलन गरेको विवरण गणकका लागि विवरण संकलन गर्ने आधारमात्रै हो ।’ गणकले ३७ वटा व्यक्तिगत विवरणसहित ८० वटा प्रश्न सोधिने गणनामा एक जना सुपरिवेक्षक मातहतमा चार जना गणकले काम गर्नेछन् ।
यसपटकको जनगणनामा मान्छे नबस्ने खाली घरको विवरण पनि संकलन हुने भएकोले कुल घर संख्या र परिवारको संख्याबीच फरक पर्ने उनको भनाइ छ । २०६८ को जनगणनाअनुसार चितवनमा कुल एक लाख ३२ हजार ४६२ घरपरिवार थिए । यसपटकको जनगणनामा सुपरिवेक्षकले संकलन गरेको विवरणअनुसार घरधुरी संख्या र जनगणना परिवार संख्या बढी देखिएको कार्यालयले जनाएको छ, जसका कारण जनसंख्या पनि बढ्न सक्ने अनुमान गरिएको छ । २०६८ को जनगणनाअनुसार चितवन जिल्लाको कुल जनसंख्यामा महिला तीन लाख ८९७ र पुरूष दुई लाख ७९ हजार ९८४ गरी कुल पाँच लाख ७९ हजार ९८४ थियो ।
गणकहरु घरघरमा उपस्थित भएर विवरण संकलन कार्य सुरू भइसकेको हुँदा मंसिर ९ गतेसम्म घरमा आएका गणकलाई राम्रोसँग सत्यतथ्य विवरण उपलब्ध गराइदिन जनगणना कार्यालयले आग्रह गरेको छ । विदेशको स्थायी अनुमतिपत्र (पिआर) लिएका व्यक्तिको हकमा भने नेपालको जनगणनामा विवरण संकलन नहुने कार्यालयले जनाएको छ । राष्ट्रिय जनगणनाका लागि स्थानीय जनगणना कार्यालयहरुको आयोजनामा कात्तिक १३ देखि १६ गतेसम्म स्थानीय तहमा गणकहरुलाई तालिम दिइएको थियो ।
भौगोलिक बनावटअनुसार काम
गणकहरुले जिल्लाको भौगोलिक अवस्थाअनुसार विवरण संकलन गर्नेछन् । कार्यालयका सूचना अधिकारी अर्जुन अधिकारीका अनुसार तराई भेगमा एक जना गणकले २३० देखि २५० घरपरिवारको तथ्याङ्क संकलन गर्नेछन् भने पहाडी क्षेत्रमा खटिने गणकहरुले त्यहाँको भौगोलिक कठिनाइलाई हेरेर १८० देखि २०० परिवारको विवरण संकलन गर्नेछन् ।
गणकले गणना कार्य सुरू गर्नुअघि वडा कार्यालयहरुमा सम्पर्क राखेर मात्र कार्य सुरू गरिने उनको भनाइ छ । गणना हुनुृअघि गणकले भौगोलिक क्षेत्रको ज्ञान, सम्बन्धित गणना क्षेत्रको नक्सा र सुपरिवेक्षकद्वारा संकलित सूचीकरण उतारी फारामका आधारमा विवरण संकलन गर्नेछन् । र, एक जना गणकले औसतमा एक परिवारको विवरण संकलन गर्न करिब आधा घन्टा समय लाग्ने उनले बताए । संकलित विवरण तथ्याङ्क ऐन–२०१५ बमोजिम गोप्य रहने हुँदा सबैलाई प्रस्ट खुल्ने र बुझिने गरी विवरण उपलब्ध गराइदिन उनले आग्रह गरे ।
संस्थागत परिवार जस्तैः आर्मी, प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी, कारागार कार्यालयमा बसोवास गर्ने र सामूहिकरुपमा खाना खाने परिवारको विवरण लिन सम्बन्धित कार्यालयबाट कर्मचारी काजमा ल्याएर खटाइएको छ ।
